FMDO goes global. Samen met tal van andere sociaal-culturele organisaties die actief zijn in Vlaanderen, trok collega Ella van FMDO Kortrijk in april 2023 naar Zagreb (Kroatië). Ze verkende er de wondere wereld van burgerinitiatieven: burgers en sociaal-werkers zetten samen initiatieven op om van onderuit te werken aan een mooiere en betere samenleving. De inspiratiereis was een organisatie van Socius (Steunpunt voor het sociaal-cultureel werk in Vlaanderen) en de Kroatische partner POGON. Ella pakte haar koffers en kwam met veel inspiratie en kennis terug naar huis.

Vrede en democratie

De reis ging richting het mooie, maar ook woelige Kroatië. Een land met een recente oorlogsgeschiedenis waarvan de impact nog steeds sterk voelbaar is en mee bepaalt hoe de samenleving er vorm krijgt. Zo bezochten ze de organisatie Documenta die het stilzwijgen van oorlogsmisdaden wil doorbreken en mee bouwt aan duurzame vrede in Kroatië. We bezochten ook de organisatie BLOK. Ze strijden voor toegankelijke cultuur en kunst. Ze brengen verhalen van buurtbewoners samen in objecten en tentoonstellingen. Te vergelijken met enkele mooie FMDO projecten: Textiel in verbinding, Couture Cultuur …

Even later trokken we richting een voetbalveld. De voetbalclub Zagreb 401 is een lokale gemeenschapsvoetbalclub waar iedereen welkom is en die volledig draait op vrijwilligers. Ze zetten zich volop in voor een meer inclusieve, verdraagzame en geweldloze samenleving. Ze nemen een duidelijk standpunt in tegen alle vormen van racisme en discriminatie met de boodschap om terug te keren naar voetbal als een sport van solidariteit, gezonde competitie, respect voor tegenstanders en een sport waarvan gehouden wordt vanwege zijn eenvoud en schoonheid.

Activisme

Naast de woelige geschiedenis, kampt Kroatië nog steeds met corruptie. Dit maakt dat organisaties weinig tot meestal geen overheidssteun krijgen en sterk activistisch te werk gaan. Ella maakt er kennis met Zelena Akcija (Green Action) een organisatie die streeft naar duurzame (stads)ontwikkeling en tegen het opeisen van openbare ruimtes door grote bedrijven. Ze staan bekend voor hun grote, succesvolle acties waarbij ze snel grote massa’s mensen mobiliseren (500.000 mensen op twee weken tijd!). Daarnaast richten ze een repairshop op voor fietsen, wat ondertussen een fijne ontmoetingsplek is geworden voor de diversiteit aan mensen in de buurt. Een grote FMDO-vibe hier! Andere organisaties zoals Attack gaan nog verder in hun activisme en kiezen volop voor een vrije samenleving waar kunst en samen delen primeert. In een gebouw met kraakpand allures is iedereen welkom om te eten in de volkskeuken, een optreden mee te pikken of zijn / haar creativiteit de vrije loop te laten gaan. Een ware ‘safe space’ voor iedereen en een inspiratie voor de mogelijkheden van een gedeelde ruimte.

Voor het klimaat

Ook bij de organisatie ZMAG primeert een positieve insteek en een sterke boodschap. Deze keer die van een ecologische levensstijl: met welke methodieken kan je mensen overtuigen om bij te dragen aan een beter klimaat? De uitspraak ‘practice what you preach’ is hen op het lijf geschreven. Ze bouwen aan een volledig ecologisch en ‘no waste’ dorp.

Lessen?

Het zet je aan het denken en het geeft je ‘goesting’ om meer activistisch te werken. Middenveldorganisaties zijn in België vaak heel ‘braaf’ vanuit de schrik om de subsidiegevers te schofferen. Positioneren we ons te weinig? Moeten we af en toe niet de moed hebben om onbetreden paden te bewandelen? En onszelf toelaten om soms te ‘mislukken’ om daaruit te leren en nieuwe kansen aan te grijpen? Of om de krachten tussen organisaties nog vaker te bundelen rond onze gemeenschappelijke doelstellingen: een rechtvaardige samenleving met een volwaardige plek voor iedereen!

Ella Cappon (FMDO Kortrijk) en Lies Jaken (Avansa Antwerpen).

De reis werd georganiseerd door Socius en POGON, met de steun van Socius en Erasmus+.