Zeven jaar geleden kwam Maryam (17) samen met haar broertje Ahmed bij hun mama in Oostende wonen. Haar mama was drie jaar eerder tijdens haar vlucht uit Syrië aan de dood ontsnapt. Met amper tien anderen overleefde zij een bootramp. De aanslepende asielprocedure in de jaren daarna dreef haar meer dan één keer tot wanhoopsdaden. Voor Maryam is haar mama het voorbeeld in haar leven. “Elke dag weer wil ik het beste uit mezelf halen, in het besef dat mijn mama bijna haar leven gaf voor haar kinderen.”
“Pas na drie jaar kon mama haar kinderen laten overkomen naar hier.”
Maryam is van gemengde afkomst: mama is half-Syrisch, half-Egyptisch en haar vader half-Saoudi-Arabisch, half-Jemenitisch. De eerste zeven jaar van haar jonge leven woonde deze jonge vrouw in Syrië, waar ze weg vluchtte tijdens de burgeroorlog. Haar vader stierf aan nierfalen toen Maryam amper drie was. Samen met haar jongere broertje Ahmed leefde ze drie jaar bij haar oma in Egypte terwijl haar mama op haar eentje naar België kwam om ervoor te zorgen dat zij hier samen met haar twee kinderen een nieuw leven kan opbouwen. In 2014 ontsnapte haar mama tijdens de overtocht per boot vanuit Egypte naar Frankrijk op het nippertje aan de dood. Dat schip, met meer dan zevenhonderd mensen aan boord, liep averij (schade aan het schip) op, en slechts een tiental mensen overleefden de ramp.
“Mama had er bewust voor gekozen ons niet met deze overtocht mee te nemen, omdat ze dat te gevaarlijk vond. De eerste maanden in België leefde zij in een tentenkamp in Brussel. Aanvankelijk werd haar asielaanvraag keer op keer geweigerd. Mama was daardoor zwaar aangedaan en in die periode heeft ze meerdere zelfmoordpogingen ondernomen. Doordat ze bij de scheepsramp alle papieren was kwijtgespeeld, duurde het een hele tijd vooraleer onze overkomst geregeld raakte. Ahmed en ik konden pas drie jaar later overkomen. Die periode in Egypte was moeilijk: we leefden er erg geïsoleerd. Als asielzoeker heeft mama op meerdere plekken in België gewoond zoals Charleroi en Lokeren. Zij heeft Nederlands leren spreken door zich als vrijwilliger in te zetten voor anderen.”
“Elke dag put ik kracht uit het voorbeeld dat mijn mama gaf.”
Maryam heeft ook nog twee stiefbroers. Eén van hen stierf op zeventienjarige leeftijd als soldaat in de oorlog en de andere stiefbroer woont vandaag met zijn gezin in Egypte. De laatste tijd heeft de mama van Maryam zware rugproblemen. “Dat vindt zij zelf heel jammer omdat zij het liefst van al actief bezig is, onder de mensen. De eerste jaren in Oostende heeft ons gezin vanuit verschillende organisaties, zoals FMDO*, veel steun gekregen. Dat ik vandaag zelf actief ben als buddy bij Compagnons, is mijn manier om FMDO te bedanken voor die ondersteuning die ons door die beginjaren geholpen heeft. Elke dag wil ik mezelf bewijzen dat ik beter kan doen. De kracht daarvoor put ik uit het besef dat mijn mama letterlijk haar leven op het spel gezet heeft om haar kinderen hier een beter leven te kunnen geven.”
“Ik houd van de diversiteit aan mensen die hier bestaat.”
“Hier is de samenleving veel meer divers dan in Egypte of Syrië. Daar houd ik van, mensen uit allerlei windstreken die erin slagen op een vreedzame manier samen te leven. Zoiets geeft kleur aan het leven. In Egypte zijn mijn broer en ik drie jaar lang niet naar school geweest. Voor meisjes blijft onderwijs daar nog altijd onbelangrijk. De leefwereld van veel vrouwen beperkt er zich nog vaak tot het huishouden en de keuken. “
“Ik wil bewijzen dat vrouwen op eigen benen kunnen staan.”
De afgelopen jaren is Maryam al een paar keer van school veranderd. Op haar eerste school werd ze gepest en ook daarna was het even zoeken naar een school waar ze zich goed voelt. Na de humaniora wil ze Rechten studeren en zo in de voetsporen van haar vader stappen. “In de periode dat ik op school gepest werd, startte ik met filmpjes plaatsen op YouTube en op TikTok. Alsof ik wou zeggen: ‘kijk maar, ik ben niet bang van jullie’. Mijn vader werkte als advocaat en zelf ben ik erg begaan met het lot van veel mensen die het niet makkelijk hebben.”
“Daarnaast merk ik dagelijks hoeveel werk er nog te verzetten is op vlak van vrouwenrechten. Ik heb het geluk te kunnen deelnemen aan het ondersteuningsproject Boost for Talents waar jongeren bij wie de schoolloopbaan niet vlot loopt, kansen krijgen om de draad met studie terug op te pikken. Onlangs waren we met onze groep te gast in het Parlement en hadden we een gesprek met de eerste minister over vrouwenrechten. Voor mij zijn dat inspirerende momenten waar ik energie uit put. Hier leer ik dat vrouwen op eigen benen kunnen staan, in staat zijn hun eigen bestaan op te bouwen. Dat wil ik mee bewijzen. Naast studeren en mij engageren, help ik mijn mama ook op financieel vlak. Door haar zware rugproblemen is mama vaak niet in staat om te werken. Het hele jaar door werk ik in de weekends en deze zomer ga ik als poetshulp aan de slag in Nieuwpoort. Ja, er moet brood op de plank komen. In de familie van mijn vader ben ik de eerste vrouw die een job doet, haar eigen geld verdient. Daar ben ik fier op.”
“Je kan in volle vrijheid leven en toch een hoofddoek dragen.“
“Op mijn dertiende heb ik voor mezelf beslist dat ik een hoofddoek wou dragen. In alle vrijheid. Mijn eigen mama is haar hoofddoek vorig jaar opnieuw beginnen dragen. Vandaag blijf ik het een belangrijk statement vinden. Om te tonen dat je als vrouw met hoofddoek toch in alle vrijheid kunt gaan en staan waar je wilt. En ja, die hoofddoek blijft in mijn cultuur ook een manier om me te beschermen tegen de blik van bepaalde mannen. Ik draag de Keffiyeh, dat is een Palestijnse sjaal, en ook dat is een bewuste keuze. Mensen onderdrukken het Palestijnse volk al decennialang. Het Westen kijkt ernaar, maar doet heel weinig om de huidige genocide te stoppen. Een paar zomers terug was ik op reis in Gaza, ik zag er de ondraaglijke onderdrukking. Mensen schenden daar op een slechte manier de mensenrechten. Tegen die onverschilligheid van het Westen wil ik me afzetten.”
“Als scholen de hoofddoek verbieden, missen ze een kans.”
“Het blijft jammer dat wij op school onze hoofddoek niet mogen dragen. Er is zogezegd gelijkheid op vlak van wat we denken, op vlak van religie. Waarom mogen we dat dan niet tonen? Ik ken jonge mensen uit Jemen die hier hun studiekeuze hebben aangepast in functie van de hogeschool waar de hoofddoek wel is toegelaten. Ik vind dat een gemiste kans. We zijn naar hier gekomen om op een vrije, vredevolle manier ons leven op te bouwen. Jammer dat velen ons blijven zien als een bedreiging.”
Wil je net als Maryam meedoen als buddy binnen het project Compagnons?
📍 Bouw mee aan een warm en divers Oostende
👉 Traject van zes maanden
👉 Twee keer per maand samen afspreken
👉 Groepsactiviteiten met andere duo’s
📧 Contacteer Sara via sara@fmdo.be of Marina via marina@fmdo.be
📱 0499 71 38 62 of 0497 49 46 35
🌐 www.fmdo.be/projecten/compagnons
🧡 Compagnons is een samenwerking met Stad Oostende.
* FMDO vzw (Federatie Mondiale en Democratische Organisaties) verbindt en versterkt mensen in deze diverse samenleving en doet dat met sociaal-culturele verenigingen van mensen met een migratieachtergrond en gedreven vrijwilligers die het hart van FMDO vormen. www.fmdo.be.
Tekst door Bruno Weyns
