FMDO-vrijwilliger Server aan het woord naar aanleiding van Wereldvluchtelingendag.
Op vrijdag 20 juni is het Wereldvluchtelingendag. Op deze dag denken we aan mensen die moesten vluchten uit hun land, om te ontsnappen aan oorlog, geweld of vervolging. Bij FMDO* geven we ruimte aan die verhalen. We luisteren naar wat zij hebben meegemaakt en wat hun weg naar hier betekende.
Dit jaar spreken we met Server, een man uit Turkije. Hij behoort tot de Koerdische minderheid. We praten met hem over de uitdagingen die hij tegenkwam, de kansen die hij kreeg, en de belangrijke lessen die hij onderweg leerde. “Het is niet alleen een reis naar een ander land. Het is ook een reis naar jezelf.”
Wat is Wereldvluchtelingendag?
Elk jaar is het op 20 juni Wereldvluchtelingendag. Op deze dag brengen we de verhalen van mensen die hun thuisland moesten verlaten. Dat doen ze niet zomaar, maar omdat het leven daar te gevaarlijk is. Ze zoeken veiligheid en een nieuw begin. Deze dag draait om solidariteit. We willen laten zien dat we vluchtelingen welkom heten, en dat iedereen een eerlijke kans verdient.
Het verhaal van Server
Kun je vertellen over het moment waarop je wist dat je niet langer in Turkije kon blijven?
Ik was altijd op zoek naar vrijheid. Ik wilde mezelf zijn, met mijn eigen cultuur en identiteit. Maar die zoektocht was moeilijk. Er waren veel zaken die niet mochten en ik werd onderdrukt. Het kostte me veel: ik heb in ballingschap geleefd en moest zware keuzes maken.
In Turkije mocht je bijvoorbeeld geen Koerdische muziek luisteren of bezitten. Onze taal en cultuur waren verboden. De Koerdische identiteit werd systematisch onderdrukt. Misschien is dat vandaag iets minder geworden, maar het is zeker niet verdwenen.
Mijn geboortestad was bekend om zijn ruige natuur. Maar ook om het verzet tegen onderdrukking. Zoals veel mensen daar, werd ik geraakt door Koerdische verzetsmuziek. Die muziek was voor ons meer dan alleen klanken. Het was een manier om ons te herinneren wie we zijn en om te tonen dat we bestaan.
Hoe waren je studententijd en de jaren erna?
Tijdens mijn studie in Turkije werd ik vaak opgepakt door de politie. Ik werd geschorst, gemarteld en geïntimideerd. Dat hoort niet bij een samenleving met menselijke waardigheid, vrijheid van denken of rechtvaardigheid.
Toch slaagde ik erin om af te studeren. Maar ook daarna kwam er geen vrijheid. De Turkse justitie gaf een arrestatiebevel tegen mij. Daarom moest ik onderduiken, bijna een jaar lang.
Toen de situatie voor Koerden opnieuw slechter werd, wist ik: blijven is geen optie meer. Ik besloot te vluchten. Mijn moeder huilde toen ik vertrok. Dat moment vergeet ik nooit.
Ik zocht toevlucht in de Koerdische regio van Irak. Daar heb ik zes tot zeven jaar in ballingschap geleefd. Ook daar voelde ik druk. Niet zichtbaar, maar wel sterk aanwezig. Uiteindelijk kon ik daar ook niet blijven. Er bleef nog maar één keuze: proberen steun en veiligheid te vinden in een ander land.
Wat waren de grootste uitdagingen tijdens je reis naar België?
Toen ik vertrok naar België, voelde ik bij elke stap meer eenzaamheid. Ik voelde me verdrietig, mijn trots was gekwetst en ik miste mijn thuis. Alles werd zwaarder.
Toch wilde ik niet alleen overleven. Ik wilde me ook veilig voelen. Dat verlangen naar veiligheid was sterk aanwezig.
Langzaam veranderde mijn angst in hoop. In deze multiculturele en democratische samenleving vond ik mijn eigen vrijheid. België gaf me kracht en zin in het leven.
Hoe herinner je je je eerste dagen of weken in België?
In België voelde ik me voor het eerst in decennia écht veilig. Het was een gevoel dat ik bijna vergeten was, zoals iets uit mijn jeugd. Ik kwam terecht in een nieuw land, met een nieuwe taal en onbekende regels. Maar ik voelde: hier kan ik opnieuw beginnen.
Langzaam veranderde mijn angst in hoop. In deze multiculturele en democratische samenleving vond ik mijn eigen vrijheid. Dat was voor mij onbetaalbaar. België gaf me kracht en zin in het leven.
Wat betekent ‘vrij zijn’ voor jou vandaag?
Voor mij betekent vrijheid niet alleen dat je niet in gevaar bent. Het gaat ook over vrij zijn van macht en onderdrukking. Vrijheid is ook in harmonie leven met anderen en met de natuur.
Echte vrijheid is leven zonder angst, zonder dwang. Het is kunnen zijn wie je bent.
Eenzaamheid werd voor mij geen leegte, maar een diepte. Ik vond iets waardevols in die stilte.
Welke lessen heb je uit de periode dat je gevlucht bent meegenomen?
Door mijn ballingschap leerde ik omgaan met eenzaamheid. In het begin voelde die eenzaamheid als een groot gemis. Maar later bracht ze rust. Ik vond balans in mezelf. Ik leerde mee te gaan met het leven en met de tijd.
Eenzaamheid werd voor mij geen leegte, maar een diepte. Ik vond iets waardevols in die stilte.
Het is niet alleen een reis naar een ander land. Het is ook een reis naar jezelf.
Wat zou je zeggen tegen iemand die vandaag nog aan het begin van zo’n vluchtverhaal staat?
Deze reis is niet makkelijk. Het is het begin van een lange, zware en innerlijke strijd. Die strijd duurt jaren. Het is niet alleen een reis naar een ander land. Het is ook een reis naar jezelf. Maar juist daarom is het waardevol. Je ontdekt wie je bent, ondanks alles.
Sint-Gillis: Server’s favoriete buurt
De buurt Sint-Gillis in Brussel is Server’s favoriete plek. Het is ook de plaats waar hij zijn wandelingen doet met het project Twee (T)huizen, Eén Gids.
Wat betekent FMDO voor jou?
In België leerde ik FMDO kennen. Toen ik nog niet goed Nederlands sprak, kreeg ik hulp via het Compagnons-project. Daar kreeg ik een taalpartner. Zo oefende ik de taal en maakte ik nieuwe vrienden.
Daarna volgde ik het project Twee (T)huizen, Eén Gids. Ik leerde mijn buurt opnieuw kennen en ontmoette nieuwe mensen. Dankzij FMDO voelde ik me opnieuw verbonden met de stad.
Nu weet ik hoe belangrijk zulke projecten zijn voor nieuwkomers. Je echt thuis voelen begint met verbinding.
Wil je ook een stadswandeling maken in Brussel of Oostende via de gidsen van Twee (T)huizen Eén Gids? Ontdek alle info op www.fmdo.be/twee-thuizen-een-gids voor Brussel en op www.fmdo.be/2thuizen1gidsoostende voor Oostende.
*FMDO vzw (Federatie Mondiale en Democratische Organisaties) verbindt en versterkt mensen in deze diverse samenleving en doet dat met sociaal-culturele verenigingen van mensen met een migratieachtergrond en gedreven vrijwilligers die het hart van FMDO vormen. www.fmdo.be.
Tekst door Aerin Thijs, jobstudente communicatie bij FMDO